Begin april hadden we het genoegen om Maria Eralyn L. Tangal, roepnaam Lovely, van de Alliance of Health Workers (AHW) uit de Filippijnen te mogen ontvangen. AHW is een partner van WSM sinds 2009. Zij was uitgenodigd op de semaine sociale van de Mouvement Ouvrier Chrétien (MOC) om te spreken over de crisis in de gezondheidszorg in de Filippijnen. Haar bezoek was ook een ideale kans om verschillende bezoeken in te plannen en om van elkaar te leren over de gemeenschappelijke sociale strijd.
Tijdens de semaine sociale van de MOC presenteerde Lovely haar organisatie. Al meer dan 30 jaar lopen ze voorop in de strijd voor betere arbeidsrechten, degelijke lonen en toegang tot sociale bescherming voor werknemers in de gezondheidszorg in de Filippijnen. Ze vertegenwoordigen meer dan 27 000 werknemers (voornamelijk artsen en verpleegkundigen) in – vooral publieke - ziekenhuizen en medische centra.
AHW werkt in een context waar het vrije publieke debat steeds kleiner wordt, met brute onderdrukking van openbare demonstraties en repressieve wetten. Mensenrechten en collectieve rechten worden met de voeten getreden in naam van de strijd tegen drugshandel, geïnitieerd door voormalig president Rodrigo Duterte. Dit leidt tot red tagging: deze praktijk, geërfd van de Koude Oorlog, bestaat uit het labelen van een individu of organisatie – vaak kritisch tegenover de regering – als communist of terrorist. Deze persoon wordt lastiggevallen en soms zelfs vermoord. In 2021 werd AHW op deze lijst gezet tijdens de wereldwijd COVID-19 pandemie. De organisatie had haar campagne Health Workers’ lives matter gelanceerd. Die riep op tot betere apparatuur en beschermingsmateriaal voor ziekenhuispersoneel. Het land had toen het hoogste sterftecijfers voor gezondheidswerkers ter wereld.
De ontmoeting met Françoise Vervoort van CM benadrukte de cruciale rol van mutualiteiten in samenwerking en solidariteit van democratische organisaties onder elkaar.
AHW zet zich ook in voor het recht van elke Filippijn - vooral de meest kwetsbaren - op goede gezondheidszorg. Hun acties richten zich op het verenigen en organiseren van gezondheidswerkers, het bewustmaken van het publiek en gezondheidswerkers van de noodzaak om gezondheidszorg van goede kwaliteit te bieden aan de hele bevolking, het onderhandelen over betere arbeidsvoorwaarden met het management van ziekenhuizen, het tegengaan van het gebruik van tijdelijke arbeidscontracten voor gezondheidswerkers en het vechten tegen de privatisering van openbare ziekenhuizen.
Door een ontmoeting met verpleegkundigen en vakbondsafgevaardigden, Lut Cromphout van ACV Puls in AZ Jan Portaels in Vilvoorde en met Evelyn Magérat en Giuseppe Tirone van CSC CNE in het Universitair Ziekenhuis Saint-Luc in Brussel, werden we ons nog meer bewust van de gemeenschappelijke uitdagingen waarmee de gezondheidssector in België en de Filippijnen geconfronteerd wordt, zij het op een andere schaal: er is een tekort in de sector, de lonen zijn te laag en ongelijk en de werkuren zijn eindeloos, wat leidt tot tegenwerking en wrijving tussen personeel en management, en soms tussen het personeel onderling. 
Verpleegkundigen in België bijvoorbeeld, die zelfstandig in dienst zijn, krijgen betere werktijden en een beter loon. Het vast personeel krijgt de zwaarste shifts. In de Filippijnen ‘werken verpleegkundigen 24 uur per dag zonder pauzes en is de verhouding 1 verpleegkundige op 250 patiënten in bijvoorbeeld een psychiatrisch ziekenhuis. Het is ondraaglijk’, legt Lovely uit. ‘Er was een patiënt die vijf jaar in het ziekenhuis verbleef door een gebrek aan apparatuur en personeel, kun je je dat voorstellen?’
Volgens het Internationaal Vakverbond (IVV) staan de Filippijnen op de 5e plaats van de slechtste plaatsen ter wereld om te werken. Lovely deelde deze trieste realiteit met Europese ambtenaren van de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO), die verantwoordelijk is voor het buitenlands beleid van de EU. Ondanks de vele mensenrechtenschendingen op de Filippijnen heeft dit de Europese Commissie er niet van weerhouden om de (in 2017 opgeschorte) onderhandelingen over een vrijhandelsakkoord te heropenen, in de overtuiging dat de nieuwe Filippijnse president meer open staat voor de EU en de Verenigde Staten. Het aantal ontvoeringen neemt toe en informatie over de buitengerechtelijke executies van vakbondsleden en activisten is moeilijk te verkrijgen. ‘Het is de plicht van de staat om zijn burgers te beschermen en dat doet de staat niet’, zei Lovely.
Het was ook een gelegenheid om de Filippijnse activisten Sarah, Sam en Marian van de Ligue des Travailleuses Domestiques en Eva Jimenez van CSC Brussel te ontmoeten, die campagne voeren voor betere omstandigheden en legale toegang tot werk in België. Hun getuigenissen illustreerden de dagelijkse moeilijkheden waarmee zij, en duizenden andere migrantenvrouwen, geconfronteerd worden: ze hebben geen recht op ziekteverzekering, ziekteverlof of een fatsoenlijk loon. Hun werk en hun rol in de maatschappij worden niet erkend, hoewel ze essentieel zijn en een structureel tekort aanvullen in een sector, waar duizenden gezinnen veel gebruik van maken.
Waardig werk en lonen, toegang tot sociale bescherming, betaalbare gezondheidszorg en het recht om vakbonden op te richten: het maakt allemaal deel uit van een gemeenschappelijke strijd waar sociale bewegingen wereldwijd samen aan werken.
WSM wil graag iedereen bedanken die betrokken was en tijd heeft gemaakt om Lovely van AHW te ontmoeten. De week was rijk aan ontmoetingen en hoop.
