DE MENSEN IN DE KETEN
De kans is groot dat je kleding gemaakt werd in onveilige omstandigheden, dat in je smartphone mineralen zitten die door kinderen ontgonnen werden en dat onze Belgische chocolade wel eens voor slavenarbeid kan hebben gezorgd. Het is hallucinant dat anno 2024, in de Europese Unie waar de mensenrechten zo hoog in het vaandel worden gedragen, nog steeds razend veel producten worden verkocht waar mensenrechtenschendingen aan kleven en waar milieunormen met de voeten worden getreden. In het afgelopen decennium werden verschillende soorten 'soft law' ontwikkeld rond bedrijven en mensenrechten, onder andere door de Verenigde Naties. Het idee van 'ketenzorg' of Human Rights Due Diligence (HRDD) nam hierdoor een duidelijke vorm aan. Bedrijven hebben namelijk de plicht om hun mogelijke negatieve impact op de mensenrechten en het milieu van hun hele toeleveringsketen in kaart te brengen en de nodige maatregelen te nemen om een negatieve impact te voorkomen. Daarnaast moeten bedrijven die hierin tekortschieten aansprakelijk kunnen gehouden worden en moeten slachtoffers toegang hebben tot herstel.
Na decennia van liefdadigheidsacties en loze beloften van ondernemingen is het tijd voor bindende wetgeving die bedrijven verplicht ervoor te zorgen dat de mensenrechten gerespecteerd worden doorheen de internationale toeleveringsketens. We noemen dit verplichte ketenzorg. Er moet dringend wetgeving komen die ketenzorg verplicht, zodat bedrijven in hun ketens duiken en de nodige maatregelen nemen. Ketenzorg hoort ook op de agenda van het sociaal overleg, omdat vakbonden altijd de rol hebben om de rechten van werknemers te verdedigen en versterken. Als de toeleveringsketens internationaal zijn, wordt het sociaal overleg dat ook. Vakbonden zijn op alle mogelijke niveaus al zeer actief aan de slag om zowel kinderarbeid als ketenzorg op de agenda te plaatsen, zowel lokaal, nationaal, Europees als wereldwijd. Het is doordat werknemers over grenzen heen samenwerken en met bedrijven in overleg kunnen gaan, dat het mogelijk zal zijn om eerlijke chocolade te krijgen – zonder kinderarbeid en met leefbare lonen.
Gelukkig is er verandering in zicht! De oproep van de ngo’s en vakbonden én van vele bedrijven die niet meer in oneerlijke concurrentie willen zijn met bedrijven die kinderen uitbuiten, is niet in dovemans oren gevallen. Binnen de Europese instellingen wordt intussen getimmerd aan de wetgeving rond verplichte ketenzorg. Ook in België komen de zaken in stroomversnelling. In februari 2021 overhandigden maar liefst zestig Belgische bedrijven een officiële brief aan de ministers Dermagne en Kitir waarin zij oproepen tot een Belgische wet inzake verplichte ketenzorg. In april 2021 werd er een wetsvoorstel hieromtrent neergelegd in ons parlement. Gelukkig nemen onze Belgische parlementsleden het voortouw, want het wetgevend proces op Europees niveau zou nog wel eens jaren kunnen duren. Als België zich echt wil inzetten voor een wereld waarin elk kind kan opgroeien in veiligheid en waardigheid, dan moet wetgeving rond verplichte ketenzorg niet meer op zich laten wachten. Parlementsleden, hoog tijd om op die groene knop te duwen.
Lees meer over verplichte ketenzorg in het WSM-magazine 'Mensen in de keten' of het WSM-magazine 'Snelle trends, trage wetten'
In ons nieuwste magazine nemen we je mee naar Dhaka waar tien jaar geleden het Rana Plaza-complex instortte en bekijken we hoe wetgevers de hoofdrol kunnen spelen in het voorkomen van rampen. Verder: werken voor merken – van België tot Bangladesh, een factcheck over de prijs van duurzame kledij, een gesprek met Youth for Climate, de herkomst van je jeansbroek en meer!
Lees meerIn het WSM-magazine van deze herfst lees je artikels over: mensen in de keten, werken in de chocoladesector, de menselijke prijs van het WK voetbal in Qatar, batterijen in je apparaten ... of in je rommelschuif, en WSM in 2020.
Lees meer